Veurne

Veurne wordt voor het eerst vermeld in 877 als Furnae, in een lijst van bezittingen van de Sint-Bertijnsabdij van St.-Omer (F). De naam zou verwijzen naar een eilandje, dat boven het moerassige, waterrijke gebied uitstak.

Het graafschap Vlaanderen werd vanaf de 11de eeuw ingedeeld in kasselrijen. De kasselrij Veurne omvatte niet alleen het huidige ‘Bachten de Kupe’, nu het gebied tussen de Noordzee, de IJzer en de Franse grens, maar strekte zich zuidwaarts zelfs uit tot tegen Poperinge en Ieper. 42 parochies hingen er rechtstreeks van af, terwijl een achttal parochies en een tiental heerlijkheden voornamelijk financieel en militair moesten bijdragen.

Met "Veurne-Ambacht" wordt het gebied van de 42 parochies bedoeld. De merkwaardige term "Ambacht" betekent dat dit gebied niet de hogere jurisdictie bezat, maar rechtskundig gezien slechts een lager echelon kon vonnissen. De hoogste justitie was voorbehouden aan de graaf zelf en zijn raad.

De stad Veurne is ontstaan rond een burcht, opgericht ter verdediging tegen de Noormannen op het einde van de 9de eeuw. Daarna werd het één der best versterkte plaatsen in het graafschap Vlaanderen. De gemeenschap, die rond de burcht was komen wonen, verkreeg in de 12de eeuw stadsrechten. In het Stadspark bevindt zich nog steeds de mote (burchtwarande).

Veurne nam in de 12de en 13de eeuw actief deel aan het economisch leven. De stad was lid van de Londense Hanze, een groepering van Vlaamse steden, die handel dreven met Londen. Door een breuk in de Vlaams-Engelse betrekkingen (1270) kwam Veurne in een crisisperiode terecht, die aansleepte tot het einde van de 16de eeuw. Uit deze periode dateren de Veurnse kerken.

In de 15de en 16de eeuw werd de streek geteisterd door tal van oorlogen. Zo gingen heel wat kunstwerken in kloosters en kerken verloren door de vernielingen van beeldenstormers en gereformeerden .

In 1586 werden de twee besturen, die tot dan toe te Veurne bestonden, dat van de Stad en dat van de Kasselrij, verenigd. Samen met de regering van Albrecht en Isabella (1598-1621) bracht dit een periode van grote bloei en welvaart voor de stad en de streek. Uit deze tijd dateren heel wat historische gebouwen.

De expansieoorlogen van Lodewijk XIV van Frankrijk en de Spaanse successieoorlogen brachten in de tweede helft van de 17^de eeuw weer verwoestingen en lijden.

De stad kon herademen onder Maria-Theresia van Oostenrijk en Karel van Lorreinen. Herinneringen aan deze periode vormen talrijke classicistische gebouwen, zoals het St.-Janshospitaal of het vroegere arrondissementscommissariaat. Onder Jozef II, die op 10 juni 1781 in Veurne overnachtte, werden de beschouwende kloosters en geestelijke broederschappen afgeschaft, waardoor de Sodaliteit in moeilijkheden raakte en de Boetprocessie niet kon uitgaan. Pas in 1790, onder keizer Leopold II, werd dat weer mogelijk.

Toen kwam de Franse Revolutie en de stad werd door verschillende invallen geteisterd. De resterende kloosters werden afgeschaft. Ternauwernood kon de verkoop van de St.-Walburgakerk met zijn 13de-eeuws koor verhinderd worden, doordat de bevolking op de valreep genoeg geld kon inzamelen om zelf haar kerk te kopen.

Na de Slag van Waterloo en de vereniging met Nederland (1815) kende Veurne een tijd van rust. Het was de eerste Belgische stad die de eer had Leopold I als Koning der Belgen te verwelkomen.

Tijdens de oorlog 1914-’18 was Veurne de voornaamste vrije Belgische Stad, daar het mede dank zij een van zijn inwoners achter de overstroomde Ijzervlakte lag. Karel Cogge was toezichter bij de Noordwatering Veurne. Vanuit deze ervaring gaf hij aan de militaire overheid de technische bijzonderheden voor de overstroming van de IJzervlakte, die in 1914 tegen de Duitsers uitgevoerd werd. Ter plaatse verstrekte hij ook de richtlijnen voor de onderwaterzetting. Tijdens de IJzerslag had koning Albert in het Stadhuis zijn hoofdkwartier ingericht, waar hij o.m. de Franse president en de Engelse koning ontving. Later was het hoofdkwartier van het leger gevestigd in de pastorie van Houtem.

In 1940 werd Veurne heftig verdedigd door de Engelsen bij hun aftocht langs Duinkerke. De stad werd zwaar beschadigd. Maar één na één werden de wonden geheeld, en Veurne blijft steeds de trouwe wachter over het land van melk en honing, de hoofdplaats van Veurne-Ambacht.

(Tekst gebaseerd op de info van de website van de stad Veurne)

De officiële site van de stad Veurne: www.veurne.be

Bronnen:
Website stad Veurne.